Çin kaynaklı spekülatif alımlar ve AB ile ABD mahkemelerindeki lehte kararların ardından son dönemde yeniden tırmanışa geçen BitCoin, gizemli yaratıcısının Amerikalı bir ekonomi profesörü tarafından Nobel Ekonomi Ödülü’ne aday gösterildiği iddialarıyla yine gündeme oturdu.
İnternet’in bankasız ve devletsiz para birimi BitCoin, son dönemde eski görkemli günlerine dönüş sinyali veriyor. BitCoin Kasım 2013’te 1.240 dolarlık değerle zirve yapmış, ancak o tarihten sonra sanal döviz bürolarına yapılan siber saldırılarda bunlardan bir kaçının iflas edip kayıplara karışması ve hemen ardından İnternet’in en yoğun BitCoin kullanılan yeraltı mekanı Silk Road’un patronlarına yapılan suçüstü baskınları sonucu kullanıcıların güveninin sarsılmasıyla uzun bir iniş dönemine girmiş ve hatta değeri bir ara 177 dolara kadar gerilemişti.
Son dönemde ise, önce bir ABD mahkemesinin BitCoin’i bir emtia olarak kabul etmesi ve yine geçen hafta bu defa bir AB mahkemesinin BitCoin alım-satımlarından KDV alınmaması yönündeki kararları ile başlayan yükseliş, Çin’de devalüasyon kaygılarından kaynaklanan spekülatif alımlar sayesinde 500 dolara kadar çıktı. Bu seviyede tutunmaya çalışan BitCoin, yüksek ve istikrarsız fiyat oynamaları nedeniyle piyasa tarafından altın gibi bir emtia olarak işlem görse bile finans dünyasının büyük oyuncuları tarafından bir para birimi özelliğiyle de titizlikle incelenmekte.
Özellikle sisteme şifrelenerek kaydedilen ve bu kayıtların İnternet üzerinde sisteme dahil tüm bilgisayarlarda sürekli doğrulanıp güncellendiği BlockChain adlı (bir çeşit muhasebe defteri olarak da düşünülebilecek) kamusal kayıt sistemi, aldatılması imkansıza yakın mükemmellikte çalışma sistematiği nedeniyle American Express, MasterCard, Goldman Sachs ve New York Borsası gibi devler tarafından mevcut finans sistemine adapte edilmeye çalışılıyor.
Ancak finans devleri için BitCoin’in temel riski, sistemdeki güven unsurunun onu kuranlar tarafından değil sistemi kullanan müşteri ya da tüketiciler tarafından sağlandığı ve onaylandığı bir düzende merkezi bir bankaya ya da finans kurumuna ihtiyaç kalmaması. Her ne kadar BitCoin bu güven unsurunu şimdilik sadece teknolojik yönden tesis edip fiyat istikrarından hala uzak bir işleyiş gibi görünse de, önümüzdeki dönemde gelebilecek yoğun kullanıcı talebi sayesinde BitCoin ya da türevleri finans dünyasının Frankenstein’i olabilir. Üstelik BlockChain mekanizmasının, finans dünyasından öte kullanımları da yavaş yavaş hayatımıza girmekte.
Örneğin; Kıbrıs Rum Kesimi’ndeki bir üniversitede uzaktan eğitimi diplomalarının onayı BlockChain ile yapılıyor. Ayrıca, Avusturalya’da bir enformatik uzmanının, ülkede mahremiyet kaygıları nedeniyle bir türlü kabul görmeyen dijital kimlik kartlarının BlockChain ile yapıldığı takdirde tüm bu sorunları çözeceğini belirten yazısı gerek akademik, gerekse kamu kurumları içinde tartışılmakta.
Tüm bu gelişmeler olup biterken, ABD’li finans profesörü Bhagwan Chowdhry’nin Huffington Post sitesindeki blogunda, kendisinden talepte bulunan Nobel Komitesi’ne 2016 yılı Nobel Ekonomi adayı olarak geleneksel finans sistemini yıkıp yeni baştan yaratabilecek denli yenilikçi bir sistem tasarlaması nedeniyle BitCoin’in gizemli yaratıcısı Satoshi Nakamoto’yu gösterdiğini paylaşması küresel finans çevrelerinde gündeme bomba gibi düştü.
Kamuoyunda dünyada yeni doğan her çocuğa 100 dolarlık bir banka hesabı açılması ve finansal olarak desteklenmesini içeren “Financial Access at Birth” sosyal sorumluluk projesiyle tanınan Chowdhry’nin, BitCoin sistemini inceledikten sonra projede 100 dolarlık hesaba alternatif olarak 1 BitCoinlik siber hesap önermesini de ilginç bir not olarak eklemek lazım.
Nobel Komitesi bu tür aday tartışmalarında sessiz kalmayı yeğlediği için BitCoin’in aday olup olmadığını ancak ödül alırsa öğreneceğiz ama kazansa bile yaratıcısının kimliği bile bilinmediğinden ödülün kime nasıl verilebileceği de bu gündem dahilinde tartışılan hususlardan.
Her gün ortalama 5 milyon kullanıcının 800 milyon dolara yakın hacimde 150-200 bin adet transfer işlemi yaptığı BitCoin sistemi, İnternet üzerinde sanallaştırılmış her türlü emtianın değişimi ve AirBnb, Uber gibi sanal paylaşım ekonomisi unsurları için oldukça elverişli bir ortam oluşturuyor. Mevcut finansal sistemin dönem dönem kaçınılmaz biçimde yaşadığı krizleri de eklersek, BitCoin’e ilginin artarak sürmesi beklenebilir. Ancak o döneme kadar inişli-çıkışlı emtia karakteristiği daha çok kalpler kıracağa benziyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder